Η "Ημέρα των Νεκρών" ή όπως είναι γνωστή "El Día de los Muertos" είναι εδώ και σήμερα θα μάθουμε κάποια πράγματα για αυτή την εντυπωσιακή κατά τα άλλα ημέρα η οποία εορτάζεται από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 3 Νοεμβρίου.

Διαφορές ανάμεσα στο "Halloween" και τη "Día de los Muertos"

Αρχικά να σου πω ότι παρόλο που την παρομοιάζουνε με το "Halloween", ουσιαστικά δεν έχει καμία σχέση. Το "Halloween" είναι κέλτικη παράδοση και στην πραγματικότητα η λέξη προέρχεται από το "All Hallows Eve", ελληνιστί Ημέρα των Αγίων Πάντων. Επίσης είναι μία παγανιστική ιρλανδέζικη γιορτή που εορτάζεται για πάνω από 3000 χρόνια.

Εν αντιθέσει, η "Día de los Muertos", όπως άλλωστε το λέει και το όνομά της, είναι μία γιορτή για να τιμήσουν οι άνθρωποι τους νεκρούς τους και προέρχεται από το Μεξικό.

Οπότε η κύρια διαφορά τους είναι η προέλευσή τους. Το "Halloween" πρωτοξεκίνησε στο φεστιβάλ "Samhain" όπου στις 31 Οκτωβρίου γιόρταζαν το τέλος του καλοκαιριού και την αρχή του νέου χρόνου, την 1η Νοεμβρίου, με την αρχή της συγκομιδής.

Η "Día de los Muertos" έχει δύο πιθανές προελεύσεις: η μία είναι στην Προ-Ισπανική περίοδο όπου τιμούσαν το θάνατο με βωμούς τους μήνες Μάρτιο, Ιούλιο και Οκτώβριο και η άλλη είναι χριστιανική όπου οι άνθρωποι γιορτάζουν στις 2 Νοεμβρίου τους ανθρώπους που έχασαν την παραμονή των Αγίων Πάντων με τελετουργίες προσευχόμενοι για αυτούς.

Μία ακόμη μεγάλη διαφορά είναι ότι στο "Halloween" φοράνε στολές για να τρομάξουν και να διώξουν τους νεκρούς και τους δίνουν γλυκά για να μην κάνουν αταξίες, ενώ στη "Día de los Muertos" κάνουν τα πάντα για να τους προσελκύσουν και να τους τιμήσουν. Στην πρώτη περίπτωση λοιπόν έχουμε τους "κακούς" νεκρούς με την έννοια των ζόμπι ενώ, στη δεύτερη περίπτωση, έχουμε τους "καλούς" νεκρούς που λείπουν στους ανθρώπους τους.

Τελετουργικά και έθιμα

Υπάρχουν πολλά τελετουργικά και έθιμα που είναι άκρως εντυπωσιακά και όλα μαζί μας δίνουν μία γεύση από την καταπληκτική μεξικάνικη κουλτούρα. Πάμε να τα δούμε ένα-ένα...

Πομπή από Catrinas

Είναι ένα βαθιά ριζωμένο έθιμο που τιμά την Ημέρα των Νεκρών υπό το έδαφος των Αζτέκων. Την ημέρα της πομπής αυτής συγκεντρώνονται οικογένειες όλων των ηλικιών για να απολαύσουν διαφόρων ειδών δραστηριότητες. Η Catrina είναι ένας χαρακτήρας που δημιούργησε ο Μεξικανός ζωγράφος, εικονογράφος και γελοιογράφος, José Guadalupe Posada και έγινε η πιο γνωστή φιγούρα παγκοσμίως που σχετίζεται με αυτή την ημέρα.

Alebrijes

Είναι ο συνδυασμός ζώων, είτε πραγματικών είτε φανταστικών, είναι φτιαγμένα από χαρτί ή ξύλο και έχουν ζωηρά χρώματα. Αυτός ο συνδυασμός σχηματίζει ένα φανταστικό ον. Πιστεύεται ότι είναι πνευματικοί οδηγοί και είναι αναπόσπαστα κομμάτια της Ημέρας των Νεκρών. Επισήμως δημιουργήθηκαν από τον Μεξικάνο καλλιτέχνη Pedro Linares López, αν και υπάρχουν δύο ακόμα εκδοχές της προέλευσής τους που αναφέρονται ελάχιστα.

La llorona

O μύθος της "κλαίουσας γυναικός" προέρχεται από την Προ-Ισπανική περίοδο και αναφέρει ότι η συγκεκριμένη γυναίκα έπνιξε τα παιδιά της και ύστερα επέστρεψε ως φάντασμα, μετανοημένη και καταραμένη να τα αναζητά τα βράδια σε ποτάμια, πόλεις και χωριά τρομάζοντας όποιον τη δει ή ακούσει το σπαρακτικό κλάμα της. Η llorona είναι η χαρακτηριστικότερη φιγούρα στην πομπή των νεκρών.

Calaveritas literarias 

Πρόκειται για στίχους, συνήθως ειρωνικούς, που συνθέτουνε είτε για κάποιον ζωντανό είτε για κάποιον νεκρό, βάζοντας μέσα το στοιχείο του θανάτου και κάνοντας λογοπαίγνια στην περίπτωση που είναι ζωντανός αυτός για τον οποίο συνθέτουν την καλαβερίτα, για το αν θα τον πάρει ο Χάρος ή όχι... 

Altar de muertos (Βωμός των νεκρών)

Ο βωμός των νεκρών είναι το κυριότερο στοιχείο εκείνης της ημέρας. Κάθε σπίτι φτιάχνει το δικό του βωμό. Ο βωμός περιλαμβάνει πολλά πράγματα επάνω. Κάποια από αυτά είναι:

Λευκό τραπεζομάντηλο και αλάτι

Το λευκό χρώμα είναι χαρακτηριστικό της αγνότητας και το αλάτι αντιπροσωπεύει την κάθαρση ώστε να φτάσει το σώμα άφθαρτο από τον κόσμο των ζωντανών σε αυτόν των νεκρών.

Νερό

Συμβολίζει την αγνότητα και ξεδιψάει τους νεκρούς στο μακρύ τους ταξίδι.

Κεριά

Η φλόγα τους βοηθάει τους νεκρούς να βρουν το δρόμο για το παλιό τους σπίτι.

Calaveritas (Μικρά κρανία)

Είναι φτιαγμένα από ζάχαρη ή από σοκολάτα και αντιπροσωπεύουν το θάνατο κάνοντας αναφορά στην Προ-Ισπανική περίοδο που αναφέραμε στην αρχή αυτού του άρθρου.

Λιβάνι και αρωματικά στικ

Καθαρίζουν τον τόπο από τα κακά πνεύματα και μπαίνει η ψυχή στο σπίτι χωρίς να διατρέχει κίνδυνο.

Flores de cempasúchil (Λουλούδια κατιφέ)

Ο γνωστός μας κατιφές είναι το λουλούδι σύμβολο της Ημέρας των Νεκρών χάρη στο αντιπροσωπευτικό χρώμα (λόγω της ομοιότητάς του με το χρώμα του Ήλιου) και άρωμά του. Είναι η χαρακτηριστικότερη προσφορά λατρείας προς τους νεκρούς. Κατά παράδοση, δημιουργούν μονοπάτια από κατιφέ έως το βωμό του σπιτιού για να οδηγήσουν τους νεκρούς.

Pan de muerto (Ψωμί του νεκρού)

Παρασκευάζεται με διάφορους τρόπους και είναι αναπόσπαστο κομμάτι του βωμού. Συμβολίζει την αδελφοσύνη και τη στοργή προς τους νεκρούς.

Papel picado

Είναι χαρτί τρυπημένο σε διάφορα χρώματα το οποίο χρησιμοποιούν για το στολισμό και προέρχεται από τους Αζτέκους οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν για να διακοσμήσουν θρησκευτικά γλυπτά, ιερά και κηδείες. Δίνει χαρά και χρώμα στην προσφορά και συμβολίζει τον αέρα, ένα από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης που δεν πρέπει να λείπουν από καμία προσφορά.

Φαγητό

Μαγειρεύουν το αγαπημένο φαγητό των νεκρών για να τους ευχαριστήσουν που επισκέπτονται την προσφορά τους.

Φωτογραφία

Άλλο ένα αναπόσπαστο κομμάτι του βωμού είναι η φωτογραφία του νεκρού για τον οποίο γίνεται η προσφορά. Δείχνουν ποιος θα είναι αυτός που θα τους επισκεφθεί.

Κάπως έτσι, περιγράφοντας τι περιλαμβάνει ο βωμός των νεκρών, κλείνουμε αυτό το πολύ ωραίο ταξίδι μας στην υπέροχη χώρα του Μεξικό... Σε προσκαλώ και σε προκαλώ να ζήσεις κι εσύ αυτή την αξέχαστη εμπειρία φτιάχνοντας ένα βωμό νεκρών στο σπίτι σου αυτές τις ημέρες και να ζήσεις κι εσύ τη μεξικάνικη κουλτούρα "από κοντά"...

Αν σου αρέσουν όσα βλέπεις εδώ, μην ξεχάσεις να με ακολουθήσεις στο Facebook, στο Instagram και στο TikTok για να ενημερώνεσαι για ό,τι ανεβάζω. 

Θέλεις να με ρωτήσεις κάτι; Μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί μου! Σχολίασε κάτω από αυτό το άρθρο, στείλε μου ένα email ή στείλε μου ένα μήνυμα στο Messenger και θα σου απαντήσω το συντομότερο δυνατό.

Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για εμένα, κάνε κλικ εδώ.

Εμείς τα λέμε στο επόμενο άρθρο μου. Μέχρι τότε, καλά να περνάς αγαπητέ μου αναγνώστη και αγαπητή μου αναγνώστρια!

¡Feliz Día de los Muertos!